ΥΠΟΚΙΝΗΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
ΣΤΙΣ
ΞΕΝΟ∆ΟΧΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Ο τουρισµός είναι η επικοινωνία των λαών και στη σηµερινή
µας κοινωνία αποτελεί πλέον αναγκαιότητα. Η τουριστική βιοµηχανία αποτελεί για
την Ελλάδα ένας από τους σηµαντικότερους κλάδους ανάπτυξης και έχει τεράστια
οικονοµική και κοινωνική σηµασία για κάθε τουριστικό προορισµό.
Η υποκίνηση
εργαζοµένων απασχολεί έντονα τις επιχειρήσεις και τους ακαδηµαϊκούς τις
τελευταίες δεκαετίες, λόγω της καθοριστικής σηµασίας που έχει για την επιτυχία
της επιχείρησης. Η υποκίνηση εργαζοµένων αποτελεί ένα σύνολο παραγόντων
(κίνητρων), οι οποίοι ενεργοποιούν και δραστηριοποιούν δυνάµεις που επηρεάζουν
την ανθρώπινη συµπεριφορά, µε στόχο την βελτίωση της ποιότητας και της
ποσότητας της εργασίας που προσφέρουν. Όσο πιο αποτελεσµατική είναι η διοίκηση
ανθρωπίνων πόρων µέσω της υποκίνησης εργαζοµένων, τόσο οι εργαζόµενοι αποκτούν
µεγαλύτερη αποφασιστικότητα και θέληση να εκπληρώσουν τις εργασιακές του
υποχρεώσεις µε επιτυχία και µε το καλύτερο δυνατόν τρόπο. Εποµένως όσο πιο
αποτελεσµατική είναι η υποκίνηση ανθρωπίνου δυναµικού, τόσο καλύτερα τα
οικονοµικά αποτελέσµατα της επιχείρησης. Ο πελάτης, µέσω του δικαιώµατος κρίσης
του είναι ο σηµαντικότερος άµεσος δείκτης αποτελεσµατικότητας προσφερόµενων προϊόντων/
υπηρεσιών και αποτελεί επίσης βασικός έµµεσος δείκτης της αποτελεσµατικής
υποκίνησης εργαζοµένων.
Η διεθνής εµπειρία δείχνει πως η παραγωγικότητα συνδέεται
άµεσα µε τους ανθρώπινους πόρους και κατ επέκταση µε την ικανότητα των
διοικητικών στελεχών για υποκίνηση υπαλλήλων . Υπάρχουν αρκετές µελέτες πάνω
στο θέµα της διοίκησης ανθρωπίνου δυναµικού και ειδικότερα για την υποκίνηση
εργαζοµένων, οι οποίες ορίζουν µια σειρά στρατηγικές υποκίνησης και µεθόδους
επιβράβευσης. Κάθε ξενοδοχειακή επιχείρηση µπορεί ανάλογα µε τα δεδοµένα της
(τοποθεσία, εποχικότητα, κατηγορία κλπ.) και τις ανάγκες της να επιλέξει τον
καταλληλότερο τρόπο υποκίνησης των υπαλλήλων της. Σε γενικές γραµµές οι θεωρίες
γνωστών ψυχολόγων και ερευνητών για την υποκίνηση εργαζόµενων (όπως ο Maslow,
Frederick Herzberg, Elton Mayo, Mc Gregor κλπ.) δείχνουν πως αν µια επιχείρηση
θέλει να επιτύχει το καλύτερο δυνατό οικονοµικό αποτέλεσµα, τότε θα πρέπει να
επικεντρώσει την προσοχή της στην ικανοποίηση των εργαζοµένων της.
Η
σηµασία της παραγωγικότητας για το ξενοδοχείο
Η βελτίωση της παραγωγικότητας είναι το άµεσο αποτέλεσµα
της υποκίνησης εργαζοµένων και αποτελεί ένας από τους βασικούς τρόπους αύξησης
των κερδών της επιχείρησης. Η αυξηµένη παραγωγικότητα ή αλλιώς- η κερδοφορία,
έχει άµεση σχέση µε την ανταγωνιστικότητα και τη µελλοντική πορεία της
ξενοδοχειακής επιχείρησης στην τουριστική αγορά. Από χρηµατοοικονοµική άποψη η
βελτιωµένη παραγωγικότητα αυξάνει το ποσοστό κερδοφορίας, εποµένως την αξία του
επενδυµένου κεφαλαίου. Επίσης έχει καθοριστική σηµασία για την δηµιουργία µιας
ικανοποιητικής ρευστότητας, η οποία µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τις άµεσες
οικονοµικές συναλλαγές της επιχείρησης µε τρίτους.
Παράγοντες
που επηρεάζουν την παραγωγικότητα
Α. Μέσα στην επιχείρηση
•
Στρατηγικές επιλογές, είδος της εργασίας, χρονικός ορίζοντας, ρεαλισµός και
ιεράρχηση στόχων, υποκίνηση εργαζοµένων
• Μέγεθος της επιχείρησης.
• Βαθµός ολοκλήρωσης ή εξειδίκευσης της
παραγωγής.
•
Πολιτική επενδύσεων - σε τεχνογνωσία και οργάνωση, - σε ανθρώπινους πόρους, -
σε εξοπλισµό, σε υποδοµές.
• Κατάσταση, ποιότητα, βαθµός αξιοποίησης
των µέσων παραγωγής.
•
Οργάνωση και φύση της παραγωγικής διαδικασίας.
•
Είδος, ποιότητα και βαθµός τυποποίηση προϊόντος.
•
Αποτελεσµατικότητα- ποιότητα οργάνωσης και διοίκησης.
• Συνθήκες
εργασίας.
•
Κατάσταση εργασιακών σχέσεων.
• Marketing, πολιτική αγοράς
|
Β. Στο περιβάλλον της
•
Εξωτερικές, θετικές ή αρνητικές οικονοµίες. Από αξιοποίηση υπηρεσιών και
υποδοµών του τοπικού
-
Εθνικού ή διεθνούς περιβάλλοντος.
-Μεταφορές- συγκοινωνίες
- Τηλεπικοινωνίες
-Τράπεζες πληροφοριών
-Φορείς
εκπαίδευσης, επιµόρφωσης, έρευνας
-Συµβουλευτικές υπηρεσίες
- Χρηµατοδότηση
-∆ηµόσιες υπηρεσίες
-Αναπτυξιακοί οργανισµοί
-Υποδοµές υγείας
•
θετικές ή αρνητικές οικονοµίες από την εκµετάλλευση του φυσικού και θεσµικού
περιβάλλοντος.
• Κατάσταση αγοράς και φύση ανταγωνισµού.
•
Εξάρτηση από επιχειρήσεις µε µεγαλύτερη ή µικρότερη παραγωγικότητα.
• Επιχειρηµατικές διασυνδέσεις και
συνεργασίες.
|
Ορισµός
και ρόλος της υποκίνησης εργαζοµένων για την ξενοδοχειακή επιχείρηση
Η υποκίνηση των
εργαζοµένων αποτελεί ένα σύνολο παραγόντων (κινήτρων), οι οποίοι ενεργοποιούν
και δραστηριοποιούν δυνάµεις που επηρεάζουν την ανθρώπινη συµπεριφορά, µε σκοπό
την βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας της εργασίας που προσφέρουν. Για
τον εργαζόµενο η υποκίνηση είναι η θέληση να προσφέρει όλες τις δυνάµεις του
στην εργασία που εκτελεί, µε σκοπό να πετύχει υψηλές αποδόσεις και µεγαλύτερη
ικανοποίηση των υλικών και ηθικών αναγκών του.
Όταν το άτοµο
βρίσκει στην εργασία του ενδιαφέρον και δυνατότητα να ικανοποιήσει τις ανάγκες
του για προσωπική επιτυχία, τότε προσπαθεί να την εκτελεί µε το καλύτερο
δυνατόν τρόπο. Στην αντίθετη περίπτωση το άτοµο εργάζεται γιατί πιθανόν
αναγκάζεται για διαφόρους λόγους (π.χ. οικονοµικούς) και δεν χρησιµοποιεί ποτέ
όλες τις ικανότητες του.
Για να αποφύγει αυτή την αρνητική αντίδραση
των εργαζοµένων, η επιχείρηση πρέπει να υιοθετήσει ένα σωστό τρόπο διοίκησης,
δίκαιο σύστηµα αµοιβών και αποτελεσµατικά κίνητρα, για να πετύχει την υποκίνηση
του εργατικού δυναµικού σε ανώτερα επίπεδα παραγωγικότητας και αγάπη για την
εργασία του. Η
υποκίνηση πραγµατοποιείται µέσω της εφαρµογής διαφόρων κινήτρων, τα οποία
αποτελούν αιτία της συµπεριφοράς των εργαζοµένων και επηρεάζουν σηµαντικά την
απόδοση και την αποτελεσµατικότητα του ανθρώπινου δυναµικού της ξενοδοχειακής
επιχείρησης.
Η ικανοποίηση των αναγκών του εργαζοµένου είναι βασικός
παράγοντας για τη σύνδεση των προσωπικών στόχων του µε αυτών της επιχείρησης. Οι
υποκινητικοί παράγοντες που συσχετίζονται µε τις ανθρώπινες ανάγκες στο πλαίσιο
του εργασιακού περιβάλλοντος παρουσιάζονται στον πίνακα πιο κάτω.
ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
|
ΥΠΟΚΙΝΗΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
|
Φυσικές
ανάγκες
|
Ικανοποιητικοί
µισθοί και ηµεροµίσθια.
Σεβασµός
στη µεταχείριση των εργαζοµένων.
Καλές
συνθήκες εργασίας
|
Ανάγκες
ασφάλειας
|
Ασφάλεια
πως δεν θα απολυθούν.
|
Κοινωνικές
ανάγκες
|
Αίσθηµα
συµµετοχής στις λειτουργίες. Συµπαράσταση σε ατοµικά προβλήµατα.
|
Ανάγκες
για κοινωνική θέση & εκτίµηση
|
Αίσθηµα
συµµετοχής στις λειτουργίες. Προαγωγή και ανάπτυξη στα πλαίσια της δουλειάς.
Ενδιαφέρουσα εργασία.
Πλήρης
αναγνώριση της προσφοράς των εργαζοµένων.
|
Ανάγκες
αυτό-ολοκλήρωσης
|
Ευκαιρία
για αυτοµόρφωση και κοινωνική προσφορά.
|
∆ΙΟΙΚΗΣΗ
ΚΑΙ ΗΓΕΣΙΑ
Η υποκίνηση εργαζοµένων ταυτόχρονα εξαρτάται από το είδος
της ηγεσίας και την άσκηση της διοίκησης, αλλά και αντίστροφα τα επηρεάζει.
Η ενδυνάµωση του
προσωπικού είναι αποτέλεσµα της συµπεριφοράς της διοίκησης της επιχείρησης και
απαιτεί σαφήνεια, συµµετοχή και υποστήριξη
Οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί ως προς τη φύση τους και
τον χαρακτήρα τους και συµπεριφέρονται µε διαφορετικό τρόπο στην ικανοποίηση
της ίδιας ανάγκης.
Η διοίκηση της
ξενοδοχειακής επιχείρησης πρέπει να υποκινεί τους υφιστάµενους (εκτός της
προσφοράς κίνητρων) µε µια θετική συµπεριφορά παριστάµενου- υφισταµένου, πρέπει
να προσφέρει ελευθερία στην εκτέλεση της εργασίας και να ωθεί τους εργαζόµενους
να συµµετέχουν ενεργά στο σχεδιασµό και στις λήψεις αποφάσεων.
Γενικά η διοίκηση πρέπει να κάνει εκείνα τα πράγµατα, τα
οποία πιστεύουν πως θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες και τις επιθυµίες των
υφισταµένων τους, µε σκοπό οι δεύτεροι να ενεργήσουν µε επιθυµητό από την
διοίκηση τρόπο.
∆ιαφορές
µεταξύ ∆ιοίκηση και Ηγεσία
Ηγεσία
είναι το να οδηγεί κανείς τους ‘ανθρώπους του’, να τους διορθώνει, να τους
κατευθύνει, να τους υποβοηθά, αλλά και να τους δίνει περιθώριο να εκφραστούν,
να συµµετέχουν και να τους εµπνέει να δηµιουργούν.
Ο ηγέτης µπορεί να είναι ο προϊστάµενος τους, αλλά όχι
απαραίτητα.
Εδώ βρίσκετε η
πρώτη διαφορά του διευθυντή και του ηγέτη:
∆ιευθυντής, µπορεί να είναι µονό το άτοµο που κατέχει το
πόστο, ενώ ηγέτης µπορεί να είναι ο καθένας σε οποίο επίπεδο της ιεραρχίας και
αν βρίσκεται, αρκεί να έχει ηγετικό χάρισµα να παρακινεί τους ανθρώπους να τον
ακολουθούν πιστά!
Με αλλά λόγια, διευθυντής γίνεσαι, ηγέτης
γεννιέσαι!
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
Σήµερα πλέον οι managers έχουν αποδεχθεί (ή αν όχι θα
πρέπει να αποδεχθούν) το γεγονός, πως η επιτυχία της επιχείρησης εξαρτάται
από το ανθρώπινο δυναµικό της και πως η αποτελεσµατικότητα του προσωπικού
επηρεάζεται από το ψυχολογικό κλίµα στην επιχείρηση και από την ψυχολογική
διάθεση των εργαζοµένων.
Πρέπει
να υπάρχουν τέσσερις προϋποθέσεις:
1. Να γίνει τοποθέτηση του καταλλήλου ανθρώπου στην
κατάλληλη θέση
2. Να εκπαιδεύεται µε διάφορες µεθόδους για να κάνει τις
πιο οικονοµικές κινήσεις κατά την εκτέλεση της εργασίας
3. Να του δοθούν κατάλληλα οικονοµικά κίνητρα
4. Να εργάζεται σε καλές συνθήκες και σε καλό περιβάλλον
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
ΑΜΟΙΒΩΝ
Πολιτική
µισθών και ηµεροµίσθιων
Μια αποτελεσµατική πολιτική µισθών και ηµεροµισθίων
περιλαµβάνει θέµατα που αφορούν την αξιολόγηση του έργου,
ανάπτυξη και διατήρηση συστηµάτων αµοιβών,
την εξέταση της αµοιβής σαν οικονοµικό κίνητρο,
τις επικρατούσες αµοιβές στην αγορά,
τις µεταβολές των αµοιβών σε σχέση µε τον πληθωρισµό,
τις συµπληρωµατικές παροχές,
συµµετοχή στα κέρδη,
τον έλεγχο του κόστους αµοιβών,
το κόστος της ζωής,
απαιτήσεις του έργου κ.α.
Κατά τη δηµιουργία
της πολιτικής µισθών και ηµεροµισθίων πρέπει να ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως:
οι αµοιβές που προσφέρουν οι ανταγωνιστές για προσέλκυση
ικανών υποψηφίων,
την κατάταξη των υπαλλήλων και κλιµάκωση των αµοιβών,
την ικανοποίηση των εργαζοµένων για την ελαχιστοποίηση των
αποχωρήσεων,
το ύψους των µισθών σε σχέση µε την παραγωγικότητα κλπ.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΕΡΓΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ
Ορισµός και Σηµασία της Αξιολόγησης
Η
αξιολόγηση έργου προσωπικού είναι ο προσδιορισµός της επίδοσης και της
αποτελεσµατικότητας του κάθε µέλους του εργατικού δυναµικού της ξενοδοχειακής
επιχείρησης, σε σχέση µε το αναµενόµενο αποτέλεσµα βάσει την περιγραφή της
εργασίας και τις προδιαγραφές της συγκεκριµένης θέσης.
Η αξιολόγηση του έργου του εργαζοµένου είναι επίσης και ο
βαθµός συµµετοχής του εργαζοµένου µέσω της εργασίας του, στην επίτευξη των
στόχων της επιχείρησης και έχει άµεση σχέση µε τις αµοιβές και την υποκίνηση.
Η αξιολόγηση έργου του εργαζοµένου παρακινεί
το άτοµο να αναπτύσσει τις ικανότητες και τις δραστηριότητες, οι οποίες είναι
απαραίτητες για την εκτέλεση της εργασίας του και εποµένως αυξάνει την
ικανοποίηση του ατόµου από την επίτευξη ενός υψηλοτέρου επιπέδου
παραγωγικότητας.
Η αµοιβή των εργαζοµένων δεν έχει σχέση µονό µε την
εκτέλεση ορισµένων δραστηριοτήτων, αλλά και µε την ποιότητα του αποτελέσµατος.
Η αξιολόγηση του
έργου είναι ένα σύστηµα προσδιορισµού της σχετικής αξίας σε χρήµα των
εκτελουµένων έργων του κάθε εργαζοµένου.
Βοηθά στον
καθορισµό της αµοιβής του υπαλλήλου µε βάσει το συνεισφερόµενο αποτέλεσµα στη
συνολική προσπάθεια και δεν έχει καµιά σχέση µε την επιθυµία του εργοδότη ή τις
επιδιώξεις του εργαζοµένου.
Είναι
ένα δίκαιο σύστηµα προσδιορισµού της αµοιβής, αποδεκτό από τους εργαζοµένους
και από την διοίκηση.
Η αξιολόγηση γίνεται πάντα µέσω της Job Analysis
(περιγραφή και προδιαγραφή του έργου)
για να έχουµε γνώση των καθηκόντων και των δραστηριοτήτων
που απαιτούνται για τη συγκεκριµένη θέση,
τη σκοπιµότητα των δραστηριοτήτων,
το βαθµό ευθύνης και εξουσίας του εργαζοµένου σ’αυτή τη
θέση,
τη συµπεριφορά του,
τις ικανότητες, δεξιότητες και γνώσεις του για την
εργασία που εκτελεί.
Πρέπει να γίνει κατανοητό, το πώς πρέπει να εκτελείται η εργασία,
για να θεωρηθεί επιτυχηµένη και µε πιο τρόπο θα µετρηθεί η απόδοση.
Υστέρα δηµιουργείται µια κατάταξη βάσει την αξιολόγηση της επίτευξης των
προκαθορισµένων στόχων για τη µετατροπή τους σε χρηµατική αξία, η οποία
προσδιορίζει την αµοιβή του υπαλλήλου.
Μέθοδοι
Αξιολόγησης
Α.-µε
βάση την επίτευξη των αντικειµενικών στόχων:
1) Καθορισµό των στόχων που πρέπει να επιτευχθούν σε µια
ορισµένη χρονική περίοδο
2) Επίτευξη των στόχων που έχουν οριστεί
3) Αξιολόγηση των όσων έχουν επιτευχθεί, µέσω µιας
έκθεσης του προϊσταµένου για το βαθµό επιτυχίας και ανάλυση των τυχών αιτιών
αποτυχίας
4) Καθορισµός νέων
στόχων
Άλλη
µέθοδος είναι η ανάλυση της επίδοσης µε τα εξης βήµατα:
1) Καταγράφουµε τα ονόµατα των υφισταµένων µας.
2) Προσδιορίζουµε το τι σηµαίνει επίπεδο επίδοσης 100%
για τον καθένα.
3) Βαθµολογούµε τον κάθε υφιστάµενο µε βάση το επίπεδο
επίδοσης 100%.
4) Εξηγούµε τη συγκεκριµένη βαθµολόγηση για κάθε
υφιστάµενο και για ολόκληρο το τµήµα σαν σύνολο.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ, ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Όλη η διαδικασία της υποκίνησης των εργαζόµενων αποτελεί
ένα περίπλοκο πλέγµα µεταξύ των αναγκών του εργαζόµενου από τη µια πλευρά και
από την άλλη των στόχων της επιχείρησης.
Ο ανθρώπινος
συντελεστής
είναι το έµψυχο και δυναµικό στοιχείο της επιχείρησης,
µε συναισθήµατα και επιθυµίες,
µε βούληση και πρωτοβουλία,
µε δυναµική και δηµιουργική σκέψη,
µε αξίες,
συνήθειες, προσδοκίες και κίνητρα.
Βασικός παράγοντας που αφορά την ικανοποίηση του
εργαζοµένου από τις οικονοµικές απολαβές του είναι η ορθή αξιολόγηση έργου
προσωπικού και την εφαρµογή ενός δίκαιου συστήµατος αµοιβών.
Με
αυτό τον τρόπο, ο άνθρωπος αποκτά το αίσθηµα της αξίας του για την επιχείρηση
και την κοινωνία.
Οι
εργαζόµενοι όµως δεν έχουν µόνο οικονοµικές ανάγκες, αλλά και ανάγκες
κοινωνικές, ψυχολογικές και αυτό-ολοκλήρωσης, τις οποίες προσπαθούν να
ικανοποιήσουν µέσα από την εργασία τους.
Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη
να είναι επιτυχηµένοι,
καλοί και δυνατοί και
επιζητούν απεγνωσµένα την αναγνώριση,
την αποδοχή και
την έγκριση από τη διοίκηση της επιχείρησης.
Η διαδικασία κάλυψης των αναγκών είναι αδιάκοπη- µόλις
καλυφθούν κάποιες ανάγκες, το άτοµο στρέφεται αυτόµατα στην κάλυψη κάποιων
άλλων επόµενων αναγκών.
Άλλοι παράγοντες
που επηρεάζουν την αύξηση της παραγωγικότητας είναι τα οικονοµικά κίνητρα- οι
υψηλοί µισθοί, οι συνθήκες εργασίας και διαµονής, (δηλαδή το φυσικό περιβάλλον
της ξενοδοχειακής επιχείρησης) και η εργασιακή συµπεριφορά µεταξύ συναδέλφων
και µε τους προϊστάµενους.
Όµως οι άνθρωποι δεν δουλεύουν µόνο για τη
χρηµατική ανταµοιβή αλλά και για να ικανοποιήσουν πολλές ακόµη ανάγκες τους,
όπως είναι οι κοινωνικές ανάγκες που νιώθει το άτοµο και οι οποίες πρέπει να
ικανοποιούνται µέσω της εργασίας του και προσφέρουν µια εσωτερική ικανοποίηση
στον εργαζόµενο.
Ο
αποτελεσµατικός ηγέτης που διοικεί το ανθρώπινο δυναµικό ενός
ξενοδοχείου πρέπει να προσπαθεί να διαγνώσει τις ανάγκες και τους προσωπικούς
στόχους των εργαζοµένων, να έχει υπόψη του ότι το χρήµα δεν είναι το µόνο
κίνητρο- πολλές φορές αποτελεσµατικότερες όπως αποδεικνύεται είναι οι ηθικές
επιβραβεύσεις.
Πρέπει
να θέτει στόχους που ενδιαφέρουν τους ξενοδοχοϋπαλλήλους,
να αναγνωρίζει την επιτυχία τους και
να κάνει το προσωπικό
να αισθάνεται σηµαντικό λόγο της προσφοράς εργασίας του,
να καθιερώσει
ανοικτή επικοινωνία και
πλήρη πληροφόρηση
προς τους υφισταµένους του,
να προσφέρει ευκαιρίες για ανάπτυξη και
µάθηση,
να δώσει ευθύνες και αυτονοµία στον καθένα να
πειραµατισθεί και να
προσπαθήσει
να δηµιουργήσει οµαδικό κλίµα εργασίας και συνεργασίας.
Δημήτρης Σχιστοχείλης Ιανουάριος
2017
Project Manager στή
Spyrou Philoxenia –Hotel Management Company